مکتب هنری سورئالیسم

مکتب سورئالیسم مکتبی است در فرانسه و در دهه های 1920-1930 در زمینه هنر و ادبیات شکل گرفت.بنای این مکتب هنری بر اصالت خیال و رویا، تداعی آزاد و تصورات ضمیر ناخودآگاه است.

آندره برتون نظریه پرداز این جنبش بود و هدف آن را رفع تناقض و مشکلات پیشین خیال و واقعیت به نفع یک واقعیت برتر یا واقعیت ناب تعریف کرده است و هدف هنرمند این است که نیروی تخیل خود را از نظارت و کنترل عقل و اراده خارج و از هر قید و بند منطقی رها سازد تا بتواند مضامین و شکل های نوظهوری را برای آفرینش و خلق اثر هنری خویش بدست آورد.

تصورات نامتجانس غیرمعقول و توهمات از ویژگی های این سبک است.البته سورئالیسم بر خلاف گرایش نهلیستی دادائیسم نگرشی مثبت دارد.(درباره مکتب دادا اینجا مطالعه کنید)

درباره ریشه پیدایش این جنبش گفته می شود که سورئالیسم زبان حال تشنجات و آشفتگی های دنیای معاصر است و نوعی دعوت به عصیان است.

از منظر کلی سورئالیسم برخلاف کوبیسم که هنرمند را در محدوده خاصی منحصر می کند،به هر نوع خیال پروری و یا خیال پردازی در حالت بیداری  اصالت هنری می بخشد و هنرمند را در خلق آثار پیش بینی نشده و نامتعارف آزاد می گذارد و از همین روست که آثار کار این هنرمندان بسیار شخصی و نامعمول و کاملا متمایز هستند.

ظهور این جنبش همزمان است با فراگیر شدن نظریات روانشناس معروف زیگموند فروید که تحقیقات فراوانی درباره ضمیر ناخودآگاه و رویا و سرکوب امیال پنهان انجام داده بود.

از هنرمندان معروف این سبم سالوادور دالی و السا شیاپرلی را می توان نام برد که دالی نقاش معروف و السا شیاپرلی از طراحان لباس این سبک بود که همکاری این دو هنرمند منجر به خلق آثار عجیب و متفاوتی شده است.در عکس زیر یک اثر طراحی پارچه از دالی به نام باران بهاری از مهمترین آثار آن در زمینه طراحی پارچه است که به سفارش شخص میلتون شیفر صاحب یکی از کارخانجات نساجی آمریکا تولید شده است.

رویکرد آثار دالی در آن است که جزئیات به طور دقیق و با وسواس تصویر می شوند تا توهمی از واقعیت را به صحنه های غیر واقعی بدهند و برخی دیگر با استفاده از کلاژ و ایجاد ترکیبات نامتعارف و نا منتظره آثاری را خلق می کنند که کاملا هم غیر واقعی نیستند ولی ورای دنیای واقعی پیرامون ما هستند.

اسامی هنرمندان برجسته این جنبش می توان به هانس آرپ(Arp)،دکریکو (chirico) ،ماسون،خوان میرو،پیکاسو،ماگریت،دالی،جاکومتی(مجسمه ساز)،تانگی و مارک شاگال اشاره کرد.

رویکرد دکریکو با اشیا به گونه ای بود که گویی می خواهد رمز و راز آنها را آشکار کند.استفاده نامتعارف او از سطوح هندسی و پرسپکتیو غیر واقعی و سایه روشن های وهم آلود و با پیکره هایی شبیح به اشباح حس هراس انگیزی به نقاشی های او می دهد.

اگرچه رویکرد مبتنی بر تخیل و وهم به زمانهای دورتر باز می گردد ولی به صورت سبکی مشخص در اواخر سده پیشین و به ویژه در میانه دو جنگ جهانی بسط و گسترش یافت و هنرمندان زیادی را تحت تاثیر خود قرار داد.

با توجه به هنرمندان سورئال و دادا و ارتباط آنها با طراحان مد و لباس می توان تاثیرات دوجانبه هنرهای تجسمی و مفهومی را در طراحی لباس بررسی کنیم.بررسی آثار دالی به خوبی نشان می دهد که او چگونه با طرح لباسهای بداهه و غیر منتظره اش مردم را حیرت زده می کرد.از جمله راه رفتن مشهور وی با لباس غواصی در خیابانهای نیویورک  و طرح لباس کت مردانه آفرودیزیاک که لیوانهای پرشده با لیکور و نی که به کت چسبیده است و مفهوم مصرف شدگی را با خود دارد.دالی در این اثر با توجه به عناصر خواب و رویا زدگی هایش سعی کرده تضادی بین انسان و اشیا به وجود آورد.

این یکی از مهمترین عوامل خلق یک اثر سورئالیستی است یعنی قرار دادن و هم نشین کردن دو پدیده طبیعی در موقعیت غیرطبیعی.